نقش گردشگری در رشد اقتصادی: شواهد تجربی از عربستان سعودی

نویسنده: صنعا نسیم*

 

چکیده: گردشگری برای موفقیت بسیاری از اقتصادهای جهان حیاتی است و به طور گسترده ای مورد توجه بوده است. متأسفانه تعداد کمی از مطالعات در مورد این موضوع در زمینه عربستان سعودی انجام شده است. بنابراین، این تحقیق به بررسی نقش گردشگری در ارتقای رشد اقتصادی در پادشاهی عربستان با استفاده از داده های زمانی سالانه از  2003 تا 2019 می پردازد.

این مطالعه از آمار پایه، ضرایب همبستگی، آزمون ریشه واحد، استفاده می کند. آزمون یکپارچه سازی یوهانسن، آزمون رگرسیون یکپارچه سازی و آزمون علیت گرنجر برای بررسی رابطه بین گردشگری و رشد اقتصادی نتایج نشان می دهد که رشد اقتصادی رابطه طولانی مدت با دریافت های گردشگری، هزینه های گردشگری و تعداد گردشگران دارد. ورودی ها؛ تعداد ورود گردشگران در مقایسه با رشد اقتصادی رابطه قوی دارد. پارامترهای دیگر نتایج تجربی این مفهوم را تایید می کند که گردشگری باعث رشد اقتصادی در پادشاهی عربستان سعودی می شود.

معرفی:

در شرایط کنونی، گردشگری یک عنصر اساسی در توسعه اقتصاد جهانی است و یکی از منابع درآمد اصلی کشورهای پیشرفته و نوظهور است. (کاستا 2017 ؛ میسون 2015). با توجه به مطالعه ترنر و فرایرموت (2016)، و نظر به این که این صنعت، محصولات متنوع فرهنگی، اجتماعی، فناوری، تجربی و طبیعی برای تفریح و تجارت ارایه می کند،  گردشگری به یک ستون قوی برای توسعه پایدار برای کشورهای توسعه یافته و در حال ظهور تبدیل شده است. در همین رابطه، شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC 2021) نشان داد که سفر و گردشگری نقش مهمی (مستقیم یا غیرمستقیم) در ایجاد مشاغل ایفا می کند. برآورد شده است که به ازای یک شغل از هر 4 شغل ایجاد شده در سراسر جهان، یعنی حدود 334 میلیون نفر یا 10.6٪ از کل مشاغل، 9.2 تریلیون دلار یا 10.4٪ از تولید ناخالص داخلی جهان را شامل می شود. در همین حال،  بازدیدکنندگان  بین المللی (توریست ها و غیره) به اندازه 6.8٪ از کل صادرات و 27.4 ٪ از صادرات خدمات جهانی یا به عبارتی 1.7 تریلیون دلار در سال 2019 هزینه کردند. بنابراین، گردشگری بخش مهمی از تجارت بین المللی خدمات محسوب می شود و به یک صنعت برجسته و رو به رشد تبدیل شده است.

گردشگری در رشد و توسعه یک کشور، عمدتا با آوردن ارزش ها و منافع اقتصادی متعدد، و دوم با کمک به ایجاد ارزش، تصویر و شناسایی برند در منطقه مشارکت دارد. صنعت گردشگری به عنوان یک عامل مهم در رشد اقتصادی، از مقاصد جذاب فراتر می رود (خلیل و همکاران 2007) و نقش قابل توجهی در تقویت اقتصاد یک کشور دارد. برای اکثر کشورها به نظر می رسد گردشگری موتور اصلی توسعه منطقه ای باشد و به فعالیت های اقتصادی سرعت می بخشد و تأثیر مثبتی بر رشد درآمد، فرصت های شغلی، درآمد ناخالص و تولید دارد، اما به دلیل عواملی مانند ازدحام جاده ها، آلودگی و تخریب اکوسیستم می تواند به محیط زیست آسیب برساند (رن و همکاران 2019). با جذب گردشگران بین المللی، گردشگری به ایجاد درآمد ارزی منجر می شود که منجر به ایجاد اشتغال، بهبود زیرساخت ها و کیفیت زندگی می شود و به رشد اقتصادی پایدار کشور کمک می کند، زیرا گردشگران به فروش، سود، دستمزدها، درآمد مالیاتی و صادرات این منطقه می افزایند. FaladeObalade and Dubey 2014). مستقیم ترین تأثیرات آن برای صنایعی مانند هتل ها، رستوران ها، حمل و نقل، سرگرمی و خرید است. مرور ادبیات نشان می دهد که گردشگری، کشاورزی، سرمایه و توسعه انرژی از رشد در بیشتر کشورهای در حال توسعه حمایت می کنند. توسعه گردشگری به عنوان انگیزه ای برای رشد اقتصادی، کشاورزی، توسعه انرژی و کاهش فقر، مورد استقبال جهانی قرار گرفته است. اعتقاد بر این است که توسعه گردشگری منجر به رشد اقتصادی می شود، اگرچه دانشمندان در مورد تحقیقات تجربی اختلاف نظر دارند (خان و همکاران 2020).

یک صنعت گردشگری پررونق می تواند همان درآمدی که از صادرات منابع طبیعی بدست می آید را ایجاد کند. بر خلاف صنایع استخراج نفت، گاز و مواد معدنی که باعث تخریب منابع طبیعی می شوند، بخش گردشگری می تواند به بخش سبز تبدیل شود. (Tuncay and Ozcan 2020). در عربستان سعودی، سهم تولید ناخالص داخلی و کل اشتغال حاصل از سفر و گردشگری 9.5  و 11.2 درصد بوده است (WTTC 2019). بنابراین می توان با تکیه کمتر بر ابزارهای سنتی افزایش رشد اقتصادی، به سمت گردشگری پایدار حرکت کرد.

پادشاهی عربستان سعودی یکی از اقتصادهای پیشرو در جهان از نظر گردشگری است.  گردشگری برای رشد بسیاری از اقتصادهای سراسر جهان مهم بوده و سال ها موضوع تحقیقات گسترده ای قرار داشته است، اما مطالعات کمی در زمینه این کشور انجام شده است. بنابراین، این تحقیق به بررسی نقش گردشگری در ارتقاء رشد اقتصادی در پادشاهی عربستان سعودی می پردازد. هدف اصلی این مطالعه بررسی نقش دریافت گردشگری، هزینه های گردشگری و تعداد ورود گردشگران بر رشد اقتصادی پادشاهی عربستان سعودی و کشف رابطه بین این ها است. در این مطالعه از داده های سالانه 2003 تا 2019 استفاده شده است و از آمار پایه، ضرایب همبستگی، تست واحد ریشه، آزمون هم افزایی یوهانسن، آزمون رگرسیون مشترک و آزمون علیت گرنجر برای بررسی تجربی استفاده شده است. این مطالعه به مجموعه ای از دانش درباره نقش گردشگری در رشد اقتصادی عربستان سعودی کمک می کند و همچنین ارزش قابل توجهی به سیاست و عملکرد می افزاید. به طور دقیق، یافته های تجربی تأیید کرد که گردشگری باعث رشد اقتصادی در پادشاهی عربستان سعودی می شود.  این اولین مقاله در ادبیات برای بررسی رابطه بین رشد اقتصادی و تعداد ورود گردشگران در زمینه عربستان سعودی است.

برای دستیابی به هدف اصلی، محقق یک چارچوب گرافیکی برای مطالعه فعلی ایجاد کرد، همان طور که در شکل 1 نشان داده شده است. بخش باقی مانده از مطالعه به شرح زیر سازماندهی شده است. بخش 2 مطالعات گذشته را که در بخش مرور ادبیات نشان داده شده است مرور می کند. بخش 3 داده ها و روش شناسی را ارائه می دهد. بخش 4 نتایج را بر اساس تجزیه و تحلیل اقتصاد سنجی توصیف می کند. بخش 5 شامل بحث است. در نهایت، بخش 6 شامل نتیجه گیری، محدودیت ها و برخی مطالعات آینده است.

نتیجه گیری

این مطالعه تلاشی است برای بررسی نقش بخش گردشگری در تعیین رشد اقتصادی در پادشاهی عربستان. نتایج این مطالعه برای سیاست گذاران گردشگری در عربستان سعودی قابل توجه است. این مطالعه یافته های تجربی قوی در مورد روابط بلند مدت و کوتاه مدت بین گردشگری و رشد اقتصادی ارائه می دهد. پیشنهاد می شود که سیاست گذاران برای ارتقاء رشد اقتصادی توجه ویژه ای به ارتقای گردشگری پایدار داشته باشند. علاوه بر این، سیاست گذاران باید به گردشگری داخلی و بین المللی در عربستان توجه زیادی داشته باشند، زیرساخت های جاذبه های مختلف گردشگری را بهبود بخشند و روند درخواست ویزا را برای بازدیدکنندگان بین المللی ساده کنند.

این مطالعه محدودیت هایی دارد. این محدودیت ها ممکن است نیاز به مطالعات آینده داشته باشد. اولاً، مطالعه حاضر در زمینه عربستان انجام شده است. تحقیقات آینده مطالعات باید در سایر کشورهای در حال توسعه انجام شود تا از تعمیم یافته ها اطمینان حاصل شود. ثانیاً، مطالعه حاضر بر داده های ثانویه تکیه کرده است. بنابراین، تحقیقات آینده ممکن است بر روی داده های اولیه متمرکز شود تا تأثیر صنعت گردشگری را بر رشد اقتصادی بررسی کند. در نهایت، این مطالعه از داده های زمانی سالانه نسبتاً کوتاه استفاده کرده، بنابراین تحقیقات آینده می تواند از داده های طولانی با تکنیک ها و متغیرهای پیشرفته تر استفاده کند.

 

*(گروه حسابداری و مالی، کالج مدیریت بازرگانی (COBA)، دانشگاه آل یمامه عربستان سعودی؛ s_naseem@yu.edu.sa)