پانچسیلا؛ راز توسعه در اندونزی

این کشور مسلمان با جمعیتی افزون بر 266 میلیون نفر و جغرافیایی مرکب از هزاران جزیره با طبیعتی بکر قاعدتا باید در اقتصاد کنار بنگلادش و پاکستان ایستاده باشد و هر آن چه از آن می شنویم حکایت فقر و ناپایداری اجتماعی و سیاسی باشد. اما جالب است که این گونه نیست. اندونزی نه تنها ترحم طلب نمی کند بلکه از جهت رشد اقتصادی و شیوه های سیاست گذاری توسعه سرزمین به همه همسایگان آسیایی و اهل اقیانوسیه فخر می فروشد. اندونزی چگونه به چنین جایگاهی دست یافته است و راز پایداری و ثبات اقتصادی آن چیست؟

اندونزی تا قبل از کرونا، هر سال رشد اقتصادی بالای ۵ درصد داشت و پیش بینی شده بود تا سال 2030 ششمین اقتصاد بزرگ جهان خواهد شد. اندونزی در حال حاضر بزرگترین اقتصاد جنوب شرق آسیا است. تولید ناخالص داخلی اندونزی در سال 2019 بالغ بر یک تریلیون و 125 میلیارد دلار بوده و از این جهت پانزدهمین اقتصاد بزرگ دنیا است. ۴۶ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور به صنایع، ۳۸ درصد به خدمات و فقط ۱۵ درصد صرف حوزه کشاورزی و شیلات و دامپروری می شود. هیأت حاکمه اندونزی در چهار دهه گذشته به این نتیجه رسیده اند که بدون مزیت نسبی در اقتصاد منطقه ای و بین المللی، نمی توان عموم شاخص های اقتصادی را بهبود بخشید. پس با جذب سرمایه گذاری خارجی با هدف توسعه صنایع نساجی، پتروشیمی و حمل و نقل، لوازم خانگی و مواد غذایی توانسته سالانه حدود ۱۷۰ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشته باشد. در حال حاضر میزان صادرات در اندونزی بر واردات پیشی گرفته است.

اندونزی تا قبل از کرونا، هر سال رشد اقتصادی بالای ۵ درصد داشت و پیش بینی شده بود تا سال 2030 ششمین اقتصاد بزرگ جهان خواهد شد. اندونزی در حال حاضر بزرگترین اقتصاد جنوب شرق آسیا است. تولید ناخالص داخلی اندونزی در سال 2019 بالغ بر یک تریلیون و 125 میلیارد دلار بوده و از این جهت پانزدهمین اقتصاد بزرگ دنیا است.

در سال 2018 کمپانی های خارجی نزدیک به 30 میلیارد دلار در بیش از 20 هزار پروژه در اندونزی سرمایه گذاری کردند. کشورهای سنگاپور، ژاپن، چین و هنگ کنگ بیشترین سهم سرمایه گذاری در این کشور را دارند. اندونزی آگاهانه مهم ترین شریک تجاری خود را ژاپن انتخاب کرده که هیچ امیال سیاسی در این کشور ندارد.

130 میلیون نفر در اندونزی کار می کنند و نرخ بیکاری فقط ۵ درصد است. با این وجود 28 میلیون نفر از جمعیت اندونزی و به عبارتی 4/9 درصد جمعیت اندونزی زیر خط فقر هستند، یعنی روزانه کمتر از 90/1 دلار درآمد دارند. شاید فکر کنید که کاهش چنین فقری غیرممکن باشد، اما فقر کنونی کمتر از نیمی از فقری است که این کشور تا سال 1999 تجربه کرده بود. فقر مطلق در اندونزی یک معضل جدی است اما دولت با افزایش اشتغال سعی می کند آن را به فقر نسبی تغییر دهد. جمعیت فقیر کشور عمدتا در جزایر دورافتاده زندگی می کنند و دسترسی به خدمات درمانی، بازارها و خدمات توسعه کشاورزی توسط دولت مرکزی آسان نیست.

احتمال تعجب کنید اگر بدانید تورم در اندونزی کمتر از ۲ درصد است. این کشور صادرکننده نفتی، بر خلاف ایران، ونزوئلا و نیجریه بیش از یک دهه است که تورم خود را تک رقمی نگاه داشته و سالانه آن را کاهش می دهد. بنا بر گزارشاتی که سازمان ملل از وضعیت شاخص توسعه انسانی در کشورهای مختلف منتشر کرده، نشان می دهد اندونزی با رتبه 107 در ردیف ایران و کشورهای با توسعه انسانی بالا دسته بندی شده است و حتی در برخی شاخص ها وضعیت اندونزی از ایران بهتر است. ازجمله در شاخص های آموزش و توانمند سازی زنان. نرخ زنان جوان بیکار در اندونزی در سال 2019، فقط 3/1 درصد بوده است ضمن این که 42 درصد جمعیت کار، نیروی کار ماهر هستند. از میان سهم زنان در پست های میانی و مدیریتی 19 درصد اعلام شده است. با این همه فقط 53 درصد زنان اندونزیایی حساب بانکی یا موبایل شخصی دارند. نرخ 19 درصد زنان در پست های مدیریتی در اندونزی نشان می دهد دولت نسبت به جامعه پیشرو محسوب می شود. سهم زنان در پارلمان اندونزی 17 درصد و در ایران 5 درصد است. گفتنی است وزیر امور خارجه اندونزی هم یک زن است.

از میان سهم زنان در پست های میانی و مدیریتی 19 درصد اعلام شده است. با این همه فقط 53 درصد زنان اندونزیایی حساب بانکی یا موبایل شخصی دارند. نرخ 19 درصد زنان در پست های مدیریتی در اندونزی نشان می دهد دولت نسبت به جامعه پیشرو محسوب می شود. سهم زنان در پارلمان اندونزی 17 درصد و در ایران 5 درصد است

در شاخص آموزش، اندونزی به ازای هر ۱۷ دانش آموز یک معلم وجود دارد. این در حالی است که در ایران به ازای هر 29 دانش آموز مقطع ابتدایی فقط یک معلم وجود دارد. بنا بر آمار سال 2018، ۱۱ درصد از مدارس ابتدایی و ۳۶ درصد از مدارس دوره راهنمایی و دبیرستان در ایران دسترسی به اینترنت داشتند. در اندونزی اما ۶۱ درصد از مدارس دوره راهنمایی و دبیرستان دسترسی به اینترنت دارند.