قیمت فعلی بازار گاز و رفع کامل وابستگی اروپا به روسیه
سید محمدحسین عادلی
دکتر سید محمد حسین عادلی، دبیرکل پیشین مجمع کشورهای صادرکننده گاز در خصوص قیمت گاز، از منظر کارشناسی نقطه نظراتی را ارائه کرده اند که در ادامه می خوانیم:
۱- قیمت های امروز اروپا پایین ترین قیمت در پنج سال گذشته نیست. قیمت های گاز از سال ۲۰۱۴ شروع به کاهش نمود و ابتدا در سال ۲۰۱۶ به حد پایین رسید ولی در سال های بعد دوباره بالا رفت و سپس در سال ۲۰۲۰ به پایین ترین حد خود رسید. مثلا در فوریه ۲۰۲۰ قیمت در TTF برای هر یک میلیون btu برابر بود با ۲.۹۸ دلار در NBP هم همین مقدار بود و برای بازار ژاپن حدود ۳.۰۳ دلار بود.در حالیکه الان در فوریه ۲۰۲۳ قیمت در TTF برابر با ۱۷.۰۹ و در NBP برابر با ۱۶.۳۰ دلار می باشد.
۲- روند قیمت های گاز نشان می دهد که تا اواخر ۲۰۲۰ قیمت ها در حد کف بودند و حتی در نیمه اول ۲۰۲۲ هم افزایش بسیار کمی داشتند ولی از تابستان ۲۰۲۲ که اروپا سیاست جدید ذخیره سازی را شروع کرد و بعد که اخبار محرمانه تنش روسیه و اوکراین بر ملا شد به تدریج قیمت گاز بالا می رود و به همان علت ذخیره سازی زیاد در تابستان و اوایل پاییز ۲۰۲۲ به اوج خود می رسد.
۳- علت کاهش بعدی که امروز شاهد آن هستیم چند مورد می تواند باشد: اول این که اروپا امسال تقاضا برای گاز را کمتر از قبل کرد زیرا با استفاده از منابع انرژی دیگر نظیر هسته ای، ذغال سنگ و تجدید پذیرها نیاز به گاز را به حد اقل رسانید. دوم این که از ذخایر خود که معمولا تا ۲۰ درصد نیاز خود استفاده می کرد بسیار بیشتر برداشت کرد. ذخایر اروپا از متوسط ۹۰ درصد به زیر ۵۰ درصد رسیده است. سوم این که اروپا به طور فعال از کشورهای دیگر گاز بیشتری وارد می کند. الجزایر، نیجریه، آذربایجان، قطر،مصر و آمریکا. جالب این است که این کشورها با این که بازار های قبلی خود را داشتند ولی به نوعی برای به دست آوردن بازار اروپا و پر کردن خلا روسیه باهم به رقابت پرداخته اند. چرا که بازار اروپا هم امتیاز اقتصادی دارد و هم اهرم سیاسی. چهارم در این رقابت ترکیه با گاز روسیه که ارزانتر است نیز وارد شده است. لذا گاز ارزان روسیه نیز در نگه داشتن قیمت پایین اثر داشته است.
۴- در مورد عدم وابستگی اروپا به گاز و نفت روسیه هنوز زود است اظهار نظر قاطع کنیم چون همچنان بخشی از نفت و گاز روسیه از طرق دیگر وارد اروپا می شود ولی چیزی که می توان گفت این است که اروپا دیگر در خطر قرار ندارد و به طور موثری توانست منابع انرژی خود را متنوع کند.
۵- به گمان بنده قیمت های گاز مجددا افزایش پیدا خواهد کرد. شاید نه به اندازه قبل ولی باید بالاتر از مقدار فعلی برود. هم به دلیل پر کردن مجدد ذخایر و هم به دلیل اقداماتی که اروپا برای جلوگیری از رکود اقتصادی می کند.