باهاما، سریلانکا و اوگاندا با ارائه نوآوری با بیماری همه گیر مبارزه می کنند

 

« هرگز اجازه ندهید یک بحران جدی، به هرز برود.» نوآوران در سراسر جهان همیشه این جمله را جدی می گیرند و اکنون هم  با ارایه راه حل های دیجیتالی خلاقانه، به اختلال ناشی از  بیماری همه گیر  کووید 19پاسخ می دهند.

ابتکاراتی که ما در اینجا مطرح می کنیم کاملاً متنوع هستند: تحول یک شبه «حراج چای» 125 ساله سریلانکا ؛ عرضه اولین ارز دیجیتال بانک مرکزی جهان در باهاما  و  برنامه استقبال از App پرداخت کرایه تاکسی در کامپالا – پایتخت اوگاندا – و تبدیل آن به یک سیستم عامل تجارت الکترونیک پر رونق.

هر سه برنامه اشاره شده یک ویژگی مشترک دارند : برخورداری از یک روحیه ابتکاری و کارآفرینانه که ناشی از پاسخ به یک نیاز فوری است. ابتکار عمل باهاما به نیاز به ارائه خدمات مالی به ساکنان جزایر دور افتاده پاسخ داد. در سریلانکا ، هنگامی که گسترش بیماری کرونا برگزاری حراج هفتگی چای را متوقف کرد ، صنعت چای که اساس اقتصاد سریلانکا و زمینه اشتغال میلیون ها نفر را در این فراهم ساخته است، به طور ناگهانی دچار اختلال شد. در اوگاندا ، توانایی مردم در تهیه غذا و دارو و کسب درآمد به دلیل رکود همه گیر به شدت مختل شد.

در حالی که زمینه های موفقیت در هر کشور متفاوت است ، یک اصل ثابت به چشم می آید: همواره یک محیط مناسب برای جوانه زدن وجود دارد و به سرعت به واقعیت تبدیل می شود. نتیجه نهایی؟ ارائه راه حل های مبتکرانه و خانگی  به میلیون ها  نفر از افراد کم درآمد کمک می کند تا از نظر مالی تامین شوند و زمینه بهتری برای رونق اقتصادی داشته باشند.

باهاما: اولین ارز دیجیتال

در اکتبر سال 2020 ، باهاما با راه اندازی اولین ارز دیجیتال بانک مرکزی جهان – که به دلار ماسه‌ای[1] مشهور شد، خود را به عنوان یک کشور پیشتاز در عرصه ارز دیجیتال معرفی کرد.

دلار جدید باهاما با استفاده از یک رمز دیجیتالی پشتیبان بلاک چین به پول ملی این کشور وابسته است و مردم باهاما از این پول برای خرید و فروش کالاها و خدمات و ارسال وجوه به یکدیگر استفاده می کنند. دلار ماسه ای توسط بانک مرکزی باهاما صادر و تنظیم می شود.

کشور باهاما شامل بیش از 700 جزیره است – داشتن ATM یا شعبه های فیزیکی در جزایر دور افتاده و کم جمعیت برای بانک های تجاری سودآوری لازم را ندارد. حوادث شدید آب و هوایی هم هزینه نگهداری زیرساخت ها را بسیار بیشتر کرده است. در نتیجه ، آسیب پذیرترین افراد جامعه اغلب  به خدمات مالی دسترسی ندارند. نیاز به خدمات رسانی به جمعیت بدون بانک، همراه با تلاش برای نوسازی سیستم پرداخت ، بانک مرکزی این کشور را به معرفی ارز دیجیتال جدید تشویق کرد.

جان رول ، رئیس بانک مرکزی باهاما می گوید: « ما با ایده ارز دیجیتال بانک مرکزی شروع نکردیم. ما بر روی حذف هر چه بیشتر موانع ممکن برای افرادی که به معادل یک حساب سپرده یا یک کیف پول همراه برای انجام معاملات دسترسی دارند ، متمرکز شده ایم.»

به دنبال ایجاد زیرساخت های آزمایشی لازم ، بانک مرکزی توزیع دلار ماسه ای را به بانک های تجاری باهاما ، ارائه دهندگان سیستم پرداخت و اپراتورهای انتقال پول آغاز کرد. اکنون وجوه در کیف پول های دیجیتال مشتریان قرار می گیرد و  برای آنان امکان دسترسی به مقادیر مختلف پول را  فراهم می سازد.

«آنکه وبر» ، رئیس گروه مأمور صندوق بین المللی پول در باهاما ، علت گسترش سریع و علاقه روزافزون به این نوآوری را نیاز ناشی از طوفان ویرانگر دوریان در سال 2019 و شیوع بیماری همه گیر  کووید 19 می داند.

هنوز روزهای آغازین است و فقط 130 هزار دلار ماسه دلار در گردش است که در مقایسه با 500 میلیون دلار  پول در گردش در  باهاما، مبلغ ناچیز به شمار می آید ولی واکنش های اولیه مشتریان مثبت بوده است. کسانی که از دلار ماسه ای استفاده می کنند از مزیت هایی چون سهولت ، چرخش سریع تر وجوه و  هزینه های کمتری برخوردار هستند.

«براندون كمپ»  بنیانگذار موسسه Tin Ferl  در ناسائو ، می گوید: «وقتی اولین بار در مورد دلار  ماسه ای شنیدم ، بسیار هیجان زده شدم. نکته شگفت انگیز در مورد دلار ماسه ای این است که هیچ هزینه یا هزینه معامله ای وجود ندارد. بنابراین ، اگر من نیاز به پرداخت وجه به یکی از کارکنان خود داشته باشم ، می توانم در همان لحظه این کار را انجام دهم. آنها به معنای واقعی کلمه در عرض چند ثانیه پول خود را دریافت می کنند و همه از این بابت راضی هستند.»

برای استفاده از دلار ماسه ای شما حتی به حساب بانکی یا تلفن همراه نیاز ندارید. اگرچه بیشتر معاملات به این موارد نیاز دارد. گرچه  دلار ماسه ای صرفا به خاطر همه گیری کرونا طراحی نشده است ولی کاربران به طور یکسان، ایمنی معامله بدون پول نقد را دلیل اصلی رواج ارز دیجیتال ذکر می کنند.

«میکیا کوپر» وکیل دادگستری در شرکت حقوقی Twenty Twenty and Associated می گوید: « آنچه مرا به استفاده از  دلار ماسه ای متقاعد کرد ، عمدتا شیوه گسترده بیماری کرونا بود.»

در حالی که کشورهای دنیا ارز دیجیتال بانک مرکزی را تجربه می کنند ، بدون شک آموزه های مربوط به تجربه باهاما آموزنده خواهد بود.

سریلانکا: حراج چای تغییر شکل می دهد …

از نظر بسیاری ،کشور سریلانکا (معروف به سیلان) و چای مترادف یکدیگر هستند. اقتصاد و جامعه این کشور عمیقاً با برگ چای با شکوه با هم آمیخته شده اند. امروز 10 درصد مردم سریلانکا از طریق صنعت چای درآمد کسب می کنند و  این کشور در سال 2020 بیش از 1.2 میلیارد دلار درآمد صادراتی داشته است.

برای زمانی بیش از 125 سال ، صنعت چای سریلانکا به حراجی مرسوم و سنتی بستگی داشته است و صدها  نفر هفته ای دو بار در اتاق بازرگانی سیلان برای خرید و فروش بهترین برگ های چای این کشور تشکیل جلسه می دهند.

با شیوع بیماری کرونا ، قدیمی ترین حراج چای در جهان ، که بدون شک بیش از یک قرن  بدون وقفه کار می کرد ، به ناگهان قادر به جمع آوری خریداران و دلالان برای پیشنهادات هفتگی نبود. کارخانه ها و کارخانه ها جایی برای فروش محصول خود نداشتند ، خریداران در بلاتکلیفی به سر می بردند و میلیون ها نفر در معرض از دست دادن درآمد خود قرار داشتند. به این ترتیب، حراج چای سریلانکا با یک نیاز فوری برای ابداع دوباره خود روبرو شد.

« آنیل کوک» ، مدیرعامل شرکت تجارتی آسیا سیاکا – که گروه ویژه آن عملیات دیجیتالی شدن حراج سریلانکا را رهبری کرد- می گوید: « مردم سراسر کشور می گفتند درست است اکنون زندگی 2 میلیون نفر سریلانکا به این صنعت بستگی دارد ولی ما باید از آنها مراقبت کنیم.» در شرایطی که کارگزاران و خریداران نمی توانستند ملاقات حضوری داشته باشند، چالش فقط یافتن گزینه ای برای حراج زنده نبود ، بلکه راه اندازی آن و ارائه قیمت های مناسب، چالش اساسی تر  آن به شمار می رفت.

صنعت چای سریلانکا بیش از 20 سال  بود که تصمیم به تغییر حراج دیجیتال داشت. اما پویایی ظریف حراج – که از دانش پیچیده نوشیدنی چای ، رقابت حضوری داوطلبانه برای جلب پیشنهادات برتر و  بازخورد بازار در زمان واقعی ناشی می شد- تلاش های قبلی را ناکام گذاشته بود.

زمانی که ارزش سهام نسبت به گذشته رشد کرد ، تیمی متشکل از صنعت چای سریلانکا ، کارشناسان فنی ، دولت ، دلالان ، حراجی ها و دیگران برای یافتن راه حلی مناسب دور هم جمع شدند.

بدین ترتیب، شرکت محلی فناوری اطلاعات Holding CICRA عملیات توسعه فنی حراج دیجیتال را آغاز کرد و کارگزارانی آموزش داد که با برخورداری دانشی عمیق در مورد انواع چای و درجات کیفیت آن ، پیشنهادات حضوری را تفسیر کنند  . آنها به موفقیت رسیدن این پلت فرم الکترونیکی، باید همه متغیرهای انسانی و فنی حراج زنده را دوباره تصور می کردند.

در طی چند روز ، حدود 300 نفر در برنامه های آموزشی شبیه سازی شده، شرکت کردند و جلسات آنها  تا شب قبل از راه اندازی حراج همچنان ادامه داشت.

«بوشان دایارتان» مدیر عامل شرکت CICRA می گوید: «خوشحالم که اذعان دارم در مدت زمان بسیار کوتاهی ، یعنی حدود هفت روز ، ما موفق به یافتن و اجرای یک راه حل شدیم و در تاریخ 4 آوریل 2020 برگزاری اولین حراج دیجیتال چای به صورت زنده در تاریخ ثبت شد.»

وی همچنین می گوید: « سیستم جدید نه تنها در برابر ویروس کرونا ایمن است ، بلکه سریع تر ، استراتژیک تر و مقرون به صرفه تر نیز هست و حتی قیمت های بالاتری را نیز به همراه دارد. حراج آنلاین همچنین باعث بهبود شفافیت و کارآیی و کاهش موارد تکراری در کار شده است.»

مزایای راه اندازی حراج دیجیتال نیز به صورت محلی احساس می شود و تداوم فرآیند فروش، دست اندرکاران حراج دیجیتال چای سریلانکا را قادر به ادامه کار و پرداخت حقوق کارگران کرده است.

یک زارع چایکار که همچنان چای را به شکل سنتی و  دستی برداشت می کند،  می گوید: « حتی با شیوع ویروس کرونا در  سال گذشته ، تمام کسانی که در این مزرعه کار می کردند ، روزانه و به طور مرتب حقوق خود را دریافت کردند. به خاطر همین کار است که حتی در زمان بروز مشکل کرونا نیز  توانستیم با خوشبختی زندگی خود را اداره و در کنار فرزندانمان راحت زندگی کنیم.»

اوگاندا: خط نجات دیجیتالی روی چرخ ها

وقتی ویروس کووید 19 به کامپالا ، پایتخت اوگاندا رسید، مشاغل کوچک نتوانستند کالاها و خدمات خود را به مشتریان برسانند. مردم هم توانایی  خرید غذا و دارو را نداشتند و میلیون ها نفر با احتمال بیکاری روبرو شدند.

در این شرایط، نوآوری SafeBoda عرضه شد، یک شرکت تولیدکننده داخلی که به سرعت مدل تجاری خود را برای تأمین نیازهای فوری این پایتخت که نزدیک به 2 میلیون نفر جمعیت را در خود جای داده است، سازگار کرد.

رانندگان موتور سیکلت کامپالا (معروف به boda boda) در عین خطرناک بودن این وسیله در همه جا حضور دارند. SafeBoda در سال 2015 به عنوان گزینه جایگزین ، با تمرکز شدید  بر ایمنی راننده و سرنشین ، راه اندازی شد. برای آسان تر و ارزان تر شدن رانندگی ، SafeBoda یک برنامه تلفن همراه برای اتصال مردم با رانندگان ایجاد کرد.

کیفیت خدمات رسانی SafeBoda تقاضای مشتریان را به شدت برانگیخت. در آن زمان، مشکلی طولانی مدتی که رانندگان این وسایل با  آن روبرو بودند ، ناتوانی آنان در اثبات میزان درآمد واقعی بود که بر فرآیند دریافت وام آنان تأثیر می گذاشت.

«ریکی راپا تامپسون» ، بنیانگذار  و مدیر عملیات SafeBoda  می گوید: «در این زمینه بحث مالی موضوع مهمی است. از آنجا که رانندگان از بخش غیر رسمی هستند ، بسیاری از بانک ها و موسسات مالی تمایلی به همکاری با آنها ندارند.»

بنابراین در سال 2017 ، SafeBoda کیف پول خود را معرفی کرد که این امکان، به کاربران و رانندگان یک سیستم پرداخت یکپارچه از طریق خدمات تلفن همراه ارائه می داد. همان طور که مشتریان از طریق تلفن خود پرداخت می کردند ، رانندگان هم می توانستند درآمد خود را بدون حساب بانکی ثبت کنند و به طور موثری جهان خدمات مالی در دسترس آنها قرار گرفت.

هنگامی که بیماری کرونا در مارس 2020  در این کشور گسترش یافت ، محدودیت های حرکتی برای کنترل شیوع ویروس اعمال شد. وسایل نقلیه عمدتا زمین گیر بودند و تجارت تقریباً متوقف شد. بسیاری از افراد فاقد یخچال بودند و  به غذا احتیاج داشتند و میلیون ها شغل نیز  در معرض خطر قرار داشت.

SafeBoda به سرعت رستوران های محلی ، فروشندگان مواد غذایی و  بازارها را شناسایی و همکاری با آنها را آغاز کرد. سپس با همکاری صندوق توسعه سرمایه سازمان ملل و کارشناسان حوزه دیجیتال – ظرف دو هفته سرویس دیجیتال جدیدی  با عنوان Shop راه اندازی شد.

امروز ، برنامه SafeBoda بیش از یک میلیون بارگیری دارد و مشتریان را از طریق 20 هزار راننده موتوری در کامپالا به تقریباً 1000 فروشنده مواد غذایی ، 350 مغازه ، 16 بازار و 21 داروخانه صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) متصل می کند.

SafeBoda با ارائه یک سرویس بدون استفاده از پول نقد  ، نه تنها به احیای مجدد اقتصاد محلی کمک کرد ، بلکه در کاهش قرار گرفتن در معرض ویروس کرونا  نیز نقش ارزنده ای ایفاء نمود.

«روت تیندیبوا» ، یکی از اولین فروشندگان بازار که به سیستم عامل Shop پیوست ، می گوید «روند ثبت نام سریع بوده و من نسبت به قبل از همه گیر شدن بیماری، درآمد بیشتری کسب می کنم. اکنون می توانم اجاره محل کار و هزینه های مدرسه بچه هایم را هم به راحتی پرداخت کنم.»

راننده ای به نام «دانیل سمو»  می گوید: «تغییر جهت تجارت الکترونیکی و تحویل کالا ، کار بسیار خوبی بود. ما اکنون موتور سواری می کنیم، کالاهای مشتریان را تحویل می دهیم و  پول بیشتری نیز  به دست می آوریم.»

این سرویس به کاهش مواجهه با بیماری همه گیر کمک کرده ، اقتصاد محلی را برانگیخته  است و از نسل جدید مبتکران دیجیتال در اوگاندا و فراتر از آن الهام می گیرد.

«سی کا جف» ، سرپرست تیم  دهکده نوآوری می گوید:« SafeBoda یک داستان خوب در اوگاندا است . این ابتکار عمل، اقتصاد دیجیتالی را در کشور پایه ریزی کرد و اکنون می بینیم که فناوری، فضای رقابتی جدیدی  را  برای بهره گیری از فرصت ها  ارائه داده است.»

[1]– Sand Dollar

Finance & Development.mag.spring 2021